Мораҙым
+12 °С
Ямғыр
Бөтә яңылыҡтар
МӘҘӘНИӘТ
6 Декабрь 2019, 17:25

«Илһамды мин һинән алам, ерем…»

Күгәрсен кеүек матур төбәктә тыуып үҫеп тә, шиғриәткә, сәнғәткә ғашиҡ булмау мөмкин түгелдер. Матур тәбиғәте, күҙ ҡамаштырыр аллы-гөллө сәскәле яландары, урмандары, ҡырҙары, тулҡынланып ятҡан иген баҫыуҙары, күҙ йәшендәй саф шишмәләре, мул һыулы йылғалары, хеҙмәт һөйгән кешеләре менән дан тотҡан был төбәк кешегә һүнмәҫ-һүрелмәҫ илһам бирәлер.

Альбина Мөҙәрис ҡыҙы Айҙарбәкова менән мин редакцияла эшләй башлағас танышҡайным. Зауыҡлы, сибәр ханымды йә йырсы, йә артист, йә кәмендә бейеүселер тип уйланым. Уйым раҫҡа сыҡты, район үҙәгенә яңы күсенеп, эш башлаған мәле ине.
Аҙағыраҡ сәхнәлә алып барыусы сифатында йыш осраттым уны. Тамашасыларҙы моңло бәрхәт тауышы, бай теле, сәхнәлә үҙен ышаныслы тотоуы менән әсир итә ул.
Ә ижадына килгәндә инде, уның ижады менән күптән танышмын. Альбина Мөҙәрис ҡыҙы яҙған шиғыр һүҙҙәренә Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре, үҙешмәкәр композиторҙар Хәлит Мусин һәм Ғәлим Кинйәбулатов йырҙар ижад иткән. Район гәзитендә лә йыш донъя күрә ижад емештәре. Уның ижади эшмәкәрлеге Зәйнәб Биишева исемендәге район премияһы менән дә баһаланды.
Ижади күңелле, хисле йөрәкле кешенең генә йөрәгендә тыуған яғына, уның кешеләренә, ғөмүмән, донъяға оло мөхәббәт яралалыр:
"…Күгәрсенем, ғәзиз ерем,
Йыр-моңдарҙы һинән алам…"
Ысынлап та, Күгәрсен ере кеүек матур төбәктә тыуып үҫеп тә, шиғриәткә, сәнғәткә ғашиҡ булмау мөмкин түгелдер. Сөнки матур тәбиғәте, күҙ ҡамаштырыр аллы-гөллө сәскәле яландары, урмандары, ҡырҙары, тулҡынланып ятҡан иген баҫыуҙары, күҙ йәшендәй саф шишмәләре, йылғалары, хеҙмәт һөйгән кешеләре менән дан тотҡан был төбәк кешегә һүнмәҫ-һүрелмәҫ илһам бирәлер.
Илһамды ул да тыуған төйәгенән, уның ябай кешеләренән алалыр. Ябай игенсенең хеҙмәтенә, ер кешеһенә, ауылының ағинәйҙәренә, дуҫтарына арналған шиғырҙарында был асыҡ сағыла:
"…Ҡайтып киләм әле, ауылыма
Хәтирәләр елдәй ағыла…"
Һәм тағы ла шуны әйтеп үтмәү мөмкин түгел - Альбинаның шиғриәтендә яҡташыбыҙ, Башҡортостандың халыҡ яҙыусыһы Зәйнәб Абдулла ҡыҙы Биишева ижадының йоғонтоһо ла һиҙелә:
"…Башҡорт телем, тәрән диңгеҙҙәй һин,
Бөйөкһөң һин һәм дә ҡәҙерле…"
Тормош, йәшәү һәм үлем хаҡында, донъяның фанилығы тураһында ла уйланып яҙылған шиғырҙары байтаҡ. Яҡын кешеңде юғалтыу ауырлығын үҙ йөрәге аша үткәреп, ҡайғыларҙы үҙ иңендә күтәргән автор һыҙланыуҙарын, йән иңрәүҙәрен шиғыр юлдарына һала.
Йәшлекте һағыныу - ул барыһына ла хас тойғо. Ҡабатланмаҫ мәлдәрҙе юҡһыныу хистәрен дә ул шиғыр юлдары итеп теҙгән:
"Яҙғы һулыш һөйөү өҫтәй,
Күңелдәр бөрөләнә.
Йәшлек тойғоларын тойоп,
Йөрәктәр телгеләнә…"
***
"…Йәшлегем – гүзәл мәлемде
Юҡһынып иҫкә алам.
Көтһәм дә ул килмәҫ ҡабат,
Өмөтләнһәм дә һаман…"
***
"…Күңелемдең иләҫ-миләҫ сағы,
Һүрелмәсе дәртем тағы ла.
Хистәремде минең аңлағыҙсы,
Йәшлегемдең йәшнәр сағы ла…"
Уның шиғриәте әллә ни киң даирәле лә түгел. Яңы образдар ҙа асмай ул. Шиғырҙары тәрән фәлсәфәгә һәм әллә ниндәй бөйөклөктәр хаҡында уйланыуҙарға ла ҡоролмаған. Яңы темалар күтәрәм, тип тә баш ватмай автор. Ул ни бары күңел кисерештәрен шиғыр юлдарына һала, йөрәген, күңелен аса, хис-тойғоларын һүрәтләй. Һәм нәҡ ошо хистәр ауаздашлығы менән уҡыусылары – хеҙмәттәштәре, ижадташтары, ауылдаштары күңеленә яҡын уның ижад емештәре.
Һеҙҙең иғтибарығыҙға Альбина Айҙарбәкованың бер нисә шиғырын тәҡдим итәбеҙ.
"Еттем әле ҡыштарыма..."
Индем әле ҡыштарыма
Яңыртып хистәремде,
Көҙ һағыштарын оҙатып,
Ямғырлы кистәремде.
Аҡ бурандарға уралдым,
Сорнап ынйы нурҙарын.
Һағышлы йән сафлыҡ бөркөп,
Таратһын моң-йырҙарын.
Еттем әле ҡыштарыма,
Аҡ моңдарға уралып.
Моңдар сыңлай күңелемдә
Ҡыштарымдан йыр алып.
Индем әле ҡыштарыма -
Яңырттым хистәремде.
Бик һағындым айлы, һалҡын
Йондоҙло кистәремде.
Шишмә һыуын әсәй алып ҡайта...
(ҡәҙерле әсәйем Ғәтиә Фәсхетдин ҡыҙы рухына)
Шишмә һыуын әсәй алып ҡайта
Көйәнтәһен һалып иңенә.
Мөлдәрәмә тулы һыуҙар кеүек
Бәхет теләй ине ул миңә!
Шөкөр итәм, һөйгән эшем дә бар,
Бәхетлемен, тимен, үҙем дә.
Дуҫтарым күп, шөкөр, туғандар ҙа
Яҡты итә ҡара төнөмдө.
Тик күңелгә моңһоу, ниҙер етмәй
Көн болоҡһоу, кәйеф юҡ һымаҡ.
Бала саҡҡа йүгереп ҡайтҡым килә
Тулап тибә йөрәк – арғымаҡ.
Ығы-зығы тынып ҡала төҫлө,
Мөлдөрәмә тула күңел дә.
Әйтерһең дә, әсәм йыуатҡандай
Көйәнтәһе минең иңемдә...
Үҙем булайым имен
Ялҡытты ваҡ мәшәҡәттәр,
Нисек һуң ҡотолайым?
Уйҙарым менән ҡыуамын,
Ығы-зығы дауам итеп,
Ҡабатлана көн һайын.
Ваҡыт етмәй ашығамын,
Һис булмай сабыр итеп.
Уйылған да уйҙарыма
Көндәлек ваҡ-мәшәҡәттәр,
Гел тора мине көтөп.
Ярһыйым да тынысланам,
Нисек өлгөрмәк кәрәк?
Мәшәҡәттәр икһеҙ-сикһеҙ,
“Йәшәү йәме мәшәҡәттә”,
тип тибә кеүек йөрәк.
Туҡта-туҡта, мәшәҡәтһеҙ
Нисек йәшәргә, тимен?!
Уйылған бит уйҙарыма,
Сыҙай алмам мәшәҡәтһеҙ,
Үҙем булайым имен!
Читайте нас: